Tàu thăm dò Perseverance của NASA đã hạ cánh an toàn trên sao Hoả sau '7 phút kinh hoàng'

Sứ mệnh 2 năm này là nỗ lực mới nhất và tham vọng nhất của NASA nhằm tìm kiếm bằng chứng dấu vết của sự sống đã từng xuất hiện trên hành tinh đỏ.

Mô tả (Sapo) gốc

Two-year mission is the latest and most ambitious effort by NASA to find evidence of past life on the red planet

Bài gốc: NASA Lands Perseverance Rover Safely on Mars After ‘Seven Minutes of Terror’

The Perseverance rover made a dramatic landing on the Martian surface after a monthslong journey through deep space.

Tàu thăm dò Perseverance đã có một màn hạ cánh đầy ngoạn mục trên bề mặt sao Hoả sau một cuộc hành trình dài hàng tháng trời xuyên qua không gian vũ trụ sâu thẳm.

Đoạn văn gốc

Now the search for life on Mars begins in earnest. After a seven-month, 292-million-mile journey, NASA’s fastest and best-equipped rover ever—Perseverance—touched down safely Thursday on the red planet, NASA officials said.

The $2.7 billion rover landed in an ancient lake bed called Jezero Crater at about 3:55 p.m. EST on Thursday, the jubilant officials said.

The two-year Perseverance mission is the latest and most ambitious effort by NASA to find evidence of past life on Mars. The 1-ton, SUV-size rover will spend the next two years prospecting for evidence of ancient microbes. It will pack up any promising soil or rock samples into small tubes, to be cached for retrieval by future missions and brought back to Earth for analysis.

“Perseverance is safely on the surface of Mars,” Swati Mohan, guidance, navigation and controls operations engineer at NASA’s Jet Propulsion Laboratory in Pasadena, Calif., said as the mission control room around her erupted in cheers, whistles and applause.

Bristling with 23 cameras, sensors, a laser and a drill-equipped robotic arm, Perseverance will spend the next two years prospecting for rock or soil specimens that might harbor evidence of ancient life.

“It will attempt to answer an age-old question that has eluded humanity for generations: whether life has ever existed elsewhere beyond our own planet,” Thomas Zurbuchen, associate administrator for the space agency’s science mission directorate in Washington, said of the Perseverance mission.

NASA and the European Space Agency are discussing several mission scenarios that might return the samples by 2031, NASA officials said.

Though it is now a barren place of icy dunes, dust devils, dead volcanoes and subzero winds, scientists believe Mars in its remote past may have been a comparatively lush, warm world—one suitable for the chemistry of life.

Từ bây giờ, cuộc tìm kiếm sự sống trên sao Hoả đã bắt đầu một cách nghiêm túc. Sau một cuộc hành trình dài 7 tháng, vượt qua 292 triệu dặm, NASA đã thông báo rằng chiếc tàu thăm dò nhanh nhất và tối tân nhất của họ, Perseverance, đã hạ cánh an toàn trên hành tinh đỏ vào ngày thứ 5 tuần này (18/2/2021).

Chiếc tàu thăm dò trị giá 2.7 tỉ đô la Mỹ đã hạ cánh trên một lòng hồ cổ đại có tên là Jezero Crater vào khoảng 3:55 chiều ngày thứ năm.

Sứ mệnh 2 năm của tàu Perseverance là nỗ lực mới nhất và tham vọng nhất của NASA để tìm kiếm bằng chứng về sự sống trong quá khứ trên sao Hoả. Chiếc tàu thăm dò có kích cỡ của một chiếc SUV, nặng một tấn này sẽ dành 2 năm tới để tìm dấu vết của các vi khuẩn cổ đại. Nó sẽ đóng gói bất kỳ mẫu đất đá tiềm năng vào trong những cái ống nhỏ, cất giữ lại để các sứ mệnh khác trong tương lai có thể lấy lại và mang về Trái Đất để nghiên cứu.

Swati Mohain, kỹ sư điều hướng, dẫn đường và điều khiển hoạt động tại phòng thí nghiệm lực đẩy phản lực của NASA tại Pasadena, California đã nói “Perseverance đã an toàn trên bề mặt sao Hoả” khi bầu không khí phòng điều khiển sứ mệnh này của bà tràn ngập những tiếng chúc mừng, huýt sáo và vỗ tay.

Được trang bị 23 camera, cảm biến, tia laser và một cánh tay robot được trang bị máy khoan, Perseverance sẽ dành 2 năm của nó để lật tung các mẫu đất đá có thể chứa đựng bằng chứng về sự sống cổ đại trên sao Hoả.

“Nó sẽ cố gắng trả lời cho câu hỏi đã ám ảnh loài người qua biết bao thế hệ: liệu rằng sự sống có từng tồn tại ở nơi nào khác ngoài hành tinh của chúng ta,” Thomas Zurbuchen, phó giám đốc của phòng sứ mệnh khoa học của cơ quan không gian tại Washington, đã nói về sứ mệnh Perseverance như vậy.

NASA và cơ quan vũ trụ châu Âu đang thảo luận về một vài sứ mệnh trong tương lai để lấy lại các mẫu vật vào năm 2031, quan chức của NASA cho biết.

Mặc dù bây giờ sao Hoả chỉ là một nơi cằn cỗi với những đụn băng, bão bụi, những núi lửa đã chết, đầy gió, nhưng các nhà khoa học tin rằng sao Hoả trong quá khứ có thể đã từng là một thế giới tươi tốt, ấm áp, một thế giới thích hợp cho sự sống.

Một trong những bức ảnh về bề mặt sao Hoả được gửi về sau khi tàu thăm dò của NASA Perseverance hạ cánh thành công vào chiều thứ năm. Ảnh bởi: NASA

Đoạn văn gốc

Able to cover ground three times faster than any previous Mars rover, Perseverance will look for traces of organic matter, which could be evidence of primordial microbes or other simple life-forms. Other places in the solar system—from the searing clouds of Venus to the frozen oceans of moons around Jupiter and Saturn—might also have the potential for life. But those places are considered even less accessible than Mars.

This is the first time since the Viking missions of the 1970s that NASA has sent a spacecraft to Mars specifically designed to search for life, said Lori Glaze, director of NASA’s planetary science division. Those early missions failed to detect any conclusive life signs. “We know now the experiments we designed back then weren’t quite the right way to go about detecting the presence of life,” she said.

Perseverance is accompanied by the first helicopter to be transported to another world. NASA engineers expect to conduct several test flights of the four-pound drone, called Ingenuity. These would be the first powered controlled flights on another planet.

“It will truly be a Wright brothers moment, but on another planet,” said MiMi Aung, Ingenuity’s project manager at the Jet Propulsion Laboratory.

Getting Perseverance and Ingenuity on the ground wasn’t easy. To land safely, more than two million lines of computer software code, thousands of electronic parts and 70 pyrotechnic devices all had to perform flawlessly.

“The landing is the spectacular crux move of this mission,” said Ken Farley, Perseverance project scientist at the California Institute of Technology.

Có khả năng di chuyển nhanh hơn 3 lần so với các tàu thăm dò sao Hoả trước đó, Perseverance sẽ tìm kiếm dấu vết của các vật chất hữu cơ, vốn có thể là bằng chứng về các vi khuẩn nguyên thuỷ hay các dạng sống đơn giản khác. Những nơi khác trong hệ mặt trời, từ những đám mây dày đặc, úa tàn trên sao Kim cho đến các đại dương đóng băng trên các mặt trăng quay quanh sao Mộc và sao Thổ, cũng có thể chứa đầy tiềm năng cho sự sống. Nhưng con người có rất ít khả năng có thể tiếp cận những nơi này.

Đây cũng là lần đầu tiên kể từ khi sứ mệnh Viking vào những năm 1970 mà NASA đã gửi đi một con tàu không gian đến sao Hoả với thiết kế đặc biệt để tìm kiếm sự sống, theo lời của Lori Glaze, giám đốc bộ phận khoa học về các hành tinh của NASA. Những sứ mạng trước đó đã thất bại trong việc phát hiện ra bất cứ dấu hiệu sự sống nào. “Chúng tôi biết rằng những thử nghiệm mà chúng tôi đã thiết kế ra trước đó không phải là cách phù hợp để phát hiện dấu vết của sự sống”, bà cho biết.

Perseverance cũng mang theo một chiếc trực thăng đầu tiên được vận chuyển đến một hành tinh khác. Các kỹ sư của NASA hy vọng có thể thực hiện một số chuyến bay thử nghiệm cho chiếc trực thăng không người lái có tên Ingenuity, nặng 4 pound này. Đây cũng là những chuyến bay đầu tiên sẽ được điều khiển bằng năng lượng của một hành tinh khác.

“Đó sẽ là thời khắc của anh em nhà Wright, nhưng trên một hành tinh khác”, theo MiMi Aung, trưởng dự án Ingenuity tại phòng thí nghiệm lực đẩy phản lực (Jet Propulsion).

Mang theo và hạ cánh cả Perseverance và Ingenuity an toàn không phải là vấn đề dễ dàng. Để hạ cánh an toàn, hơn 2 triệu dòng code, hàng ngàn bộ phận điện tử và 70 thiết bị đẩy đã phải cùng nhau phối hợp để thực hiện việc hạ cánh một cách hoàn hảo.

“Việc hạ cánh là một bước ngoặt ngoạn mục của dự án này”, theo Ken Farley, nhà khoa học thuộc dự án Perseverance tại Việc công nghệ California.

Giải thích hình ảnh: Vào ngày 18/2, Perseverance đã trở thành tàu không gian thứ 8 hạ cánh thành công trên sao Hoả kể từ sau khi tàu Viking 1 của NASA hạ cánh trên đó vào năm 1976.

Đoạn văn gốc

Following a harrowing plunge through the salmon pink skies and blue clouds of Mars—what NASA engineers call “seven minutes of terror”—the lander carrying Perseverance and Ingenuity settled safely onto the smallest, most rugged landing zone upon which the space agency has ever attempted a landing.

Once the lander began its automated descent, mission controllers on Earth had no contact with it—and no way to control it—until after it landed. Radio transmissions take 11 minutes, 22 seconds to travel from one planet to the other—far too long to allow for controllers here on Earth to guide the craft.

Sau khi lao thẳng vào bầu trời màu hồng cá hồi và những đám mây màu xanh của sao Hoả, điều mà các kỹ sư NASA gọi là “7 phút kinh hoàng”, tàu đổ bộ mang theo Perseverance và Ingenuity đã đáp xuống an toàn trên một bãi đáp nhỏ nhất, gồ ghề nhất so với các sự mệnh mà các cơ quan vũ trụ đã từng thực hiện.

Khi một tàu đổ bộ bắt đầu đáp xuống tự động, những người điều khiển trên Trái Đất không có cách nào có thể liên lạc được với nó, kể cả điều khiển nó, cho đến khi nó đáp xuống hoàn toàn. Tín hiệu radio mất 11 phút 22 giây để truyền từ hành tinh này tới hành tinh khác, quá dài để cho phép những người điểu khiển trên Trái Đất có thể gửi hướng dẫn cho tàu đổ bộ.

Giải thích hình ảnh: Nếu mọi thứ tốt đẹp, tàu thăm dò Perseverance của NASA sẽ tham gia cùng với 4 robot tự hành trước đó để tiên phong khám phá các ngóc ngách của hành tinh đỏ.

Sojourner (1997): Là tàu thăm dò đầu tiên trên sao Hoả, Sojourner nhỏ và đơn giản, nó chỉ dài như một chiếc kèn clarinet và nặng 25 lbs. Nhiệm vụ của nó là chụp các mẫu đất đá. Gió trên sao Hoả đã giúp thổi bay bụi bám trên các tấm năng lượng mặt trời của nó, giúp cho nó có thể hoạt động lâu hơn dự kiến.

Spirit (2004): Spirit là một trong 2 chiếc tàu thăm dò lớn hơn được gửi lên cùng lúc. Mỗi cạnh dài 5 feet và nặng 383 pound. Spirit tìm thấy những mẫu đó có liên quan đến những suối nước nóng, chụp hình cơn bão bụi, leo lên một ngọn núi trên sao Hoả trước khi bị mắc kẹt trong một vùng cát lún.

Opportunity (2004): Tương tự với Spirit, Opportunity hạ cánh trên một bề mặt khác của sao Hoả. Tại đó, nó phát hiện được dấu vết chứng tỏ nước đã từng chảy theo dòng trên bề mặt sao Hoả.

Curiosity (2012): Vẫn còn hoạt động, tàu thăm dò Curiosity dài 9 feet và nặng khoảng một tấn. Nó thu thập bằng chứng về khu vực mà nó hạ cánh đã từng là một ốc đảo.

Perseverance (2021): Hạ cánh vào ngày 18/2, con tàu thăm dò mới nhất của NASA dài 10 feet và nặng khoảng một tấn. Nó mang theo 7 dụng cụ để thí nghiệm cho các bằng chứng của sự sống trên sao Hoả trong quá khứ và chuẩn bị các mẫu vật để gửi về Trái Đất. Nó cũng mang theo một trực thăng để thực hiện những chuyến bay thử nghiệm.

Đoạn văn gốc

The lander, which carries Perseverance and Ingenuity inside a protective shell, was traveling at about 12,100 miles an hour—about 3 miles a second—when it entered the Martian atmosphere. Friction from the thin air slowed the craft and heated it to a temperature of about 2,370 degrees Fahrenheit. That is hot enough to melt cast iron.

While still traveling at twice the speed of sound, the lander next deployed a 70-foot-wide parachute, the largest high-speed chute ever constructed. Seconds later, the craft jettisoned its protective heat shield and fired its retro rockets. Once the lander neared the surface, it lowered Perseverance on cables, like a crane lowering a heavy package, onto a safe spot amid the boulders, trenches, dunes and steep cliffs of Jezero Crater.

China’s Tiawen-1 probe, which entered orbit around Mars last week, is expected to make the country’s first landing on the planet in May.

Tàu đổ bộ, mang theo Perseverance và Ingenuity bên trong một lớp bảo vệ, đã bay với với tốc độ 12,100 dặm/giờ, khoảng 3 dặm/giây, khi nó thâm nhập vào bầu khí quyển sao Hoả. Ma sát từ không khí loãng đã làm chậm tốc độ của chiếc tàu và nung nóng nó đến nhiệt độ khoảng 2,370 độ F. Đây là một nhiệt độ có thể nấu chảy sắt.

Trong khi vẫn còn đang bay với tốc độ gấp 2 lần vận tốc âm thanh, tàu đổ bộ đã bật ra một chiếc dù rộng 70 foot, chiếc dù bay ở tốc độ lớn nhất từng có. Những giây sau đó, chiếc tàu đã mở tấm chắn nhiệt của nó và phóng ra những tên lửa nó mang theo. Khi gần chạm đến mặt đất, nó hạ thấp tàu Perseverance bằng các sợi cáp, giống như một cần cẩu hạ một gói hàng nặng, vào một điểm an toàn giữa các tảng đá, rãnh, đụn cát và vách đá dựng đứng của Jezero Crater.

Tàu thăm dò Tiawen-1 của Trung Quốc, vốn đã đi vào quỹ đạo của sao Hoả tuần trước, cũng được hy vọng sẽ là lần đầu tiên hạ cánh của Trung Quốc trên sao Hoả vào tháng 5.

Phóng viên Robert Lee Hotz

Hình ảnh: Brian McGill và Dylan Moriarty, tạp chí The Wall Street Journal